خورنا|باقر گل فر:صنعت پتروشیمی در ایران به دلایل گوناگون، از اتفاقات روز این صنعت کاملا دور و جدا افتاده است. سالهاست که متانول و اوره حرف اول را در صنعت پتروشیمی کشور زده اند. تبدیل کردن پتروشیمی ایران به بزرگترین تولیدکننده اوره و متانول، به راستی افتخاری نیست. اما جعفر ربیعی، مدیری که از جنس استخوان خرد کرده های پتروشیمی هم نیست، از وقتی که به هلدینگ خلیج فارس آمده است، رویکردی دیگر پیش گرفته است که نشان از شناخت بهتر وی از زنجیره ارزش صنعت پتروشیمی می دهد. مجتمع های پتروشیمی های زیرنظر وی، در سال آتی با افزایش تولید پارازایلین و استایرن منومر، می توانند PET و پلی استایرن بیشتری تولید کنند. همچنین اولین طرح تولید پروپیلن و سپس پلی پروپیلن که کالایی جذاب و مورد نیاز صنعت پلیمر کشور است، از طریق پروپان به شکل مستقیم موسوم به PHD نیز در سال آتی رقم خواهد خورد.

روند توسعه صنعت پتروشیمی در ایران نشان می‌دهد که با بهره‌برداری از فاز سوم اوره پردیس و متانول مرجان در یکسال گذشته و احتمالا بهره‌برداری از متانول کاوه (بزرگترین متانول ایران و جهان)، فاز اول بوشهر (متانول)، اوره و آمونیاک لردگان، اوره مسجدسلیمان، اوره هنگام، متانول سبلان، متانول کیمیا پارس خاورمیانه و … باید جای واژه پتروشیمی از این صنعت به‌عنوان صنایع اوره و متانول در کشور یاد کنیم.

در شرایط فعلی ۱۵ طرح فعال تولید متانول، اوره و آمونیاک با پیشرفت‌های بالای ۵۰ درصد در دست ساخت بوده و بهره‌برداری از این طرح‌ها نشان می‌دهد که تا سال ۱۳۹۹ ایران به یکی از بزرگترین تولیدکنندگان اوره و متانول جهان تبدیل می‌شود، می‌خواهید از اوج فاجعه توسعه در صنعت پتروشیمی باخیر باشید همین قدر بدانید که اگر مدیران صنعت پالایش نفت می‌توانند سرشان را در مقابل تبدیل ایران به بزرگترین تولیدکننده نفت کوره جهان بالا بگیرند مدیران صنعت پتروشیمی هم می‌توانند برای تبدیل ایران به بزرگترین تولیدکننده اوره، آمونیاک و متانول جهان جشن بگیرند.

وزیر نفت می‌گوید: ۸۰ میلیارد دلار برای توسعه پارس جنوبی خرج کردیم تا جایی که امروز با سبقت از قطر روزانه بالغ بر ۶۱۰ میلیون مترمکعب متان، ۷۰۰ هزار بشکه میعانات گازی، سالانه ۶ میلیون تن اتان و به همین نسبت پروپان و بوتان تولید کنیم. حالا پرسش اینجاست که پارس جنوبی را با خون دل فراوان توسعه دادیم که بزرگترین تولیدکننده اوره و آمونیاک جهان باشیم و یا نقش شاگرد اول تولید متانول جهان را بازی کنیم؟ احتمالا از سال ۹۸ مدیران صنعت پتروشیمی برای صادرات اتیلن هم می‌خواهند جشن برگزار کنند.

همزمان با مرور این تحولات غم انگیز، این روز گوش مدیران هلدینگ پتروشیمی خلیج فارس از این واژه‌ها پر شده است، مدیریت، مدیران مترویی در این هلدینگ و یا کوچ مدیران بازنشسته به بزرگترین هلدینگ پتروشیمی ایران، یکی از بزرگترین مشکلات صنعت پتروشیمی آن است که منتقدان این صنعت کوچکترین اطلاعاتی از وضعیت زنجیره‌های ارزش، فرآیندها و تحولات صنایع پتروشیمی ایران و جهان ندارند و با این فقر اطلاعات و سواد برای نقد و بعضا تخریب‌ها یا دست بر روی سوابق مترویی مدیرعامل هلدینگ خلیج فارس می‌گذارند و یا می‌خواهند از کوچ بازنشسته ها، کوه بسازند.

در این بین، اتفاقاتی در هلدینگ خلیج فارس افتاده که منتقدان واقعی صنعت ارزش آفرین را حسابی به آینده توسعه پتروشیمی دل گرم کرده است، پارسال رکورد تولید در هلدینگ خلیج فارس شکسته شد اما به نظر می‌رسد مدیریت جدید این مجموعه جای رکوردشکنی بر روی حلقه‌های تاریک زنجیره ارزش تولید محصولات دست گذاشته و این تفاوت سلیقه مدیریتی باعث شده که پتروشیمی ایران خود را برای پنج اتفاق تاریخی و رویایی آماده کند.

 بهار ۹۸؛ جشن «پارازایلین» می‌گیریم

ظرفیت تولید میعانات گازی پارس جنوبی تا سال آینده به مرز یک میلیون بشکه در روز افزایش می‌یابد و همزمان با افزایش تولید میعانات گازی، برنامه‌ای برای تکمیل زنجیره‌های ارزش آروماتیک‌ها در صنعت پتروشیمی تعریف نشد، پتروشیمی کیان فعلا خواب جذب سرمایه را می‌بیند و پتروشیمی بوعلی هم کماکان هزینه‌های آن آتش‌سوزی تاریخی را باید پس بدهد، در این بین پتروشیمی نوری به ‌عنوان غول آروماتیک ایران و جهان خود را برای برگزاری یک جشن تمام عیار آماده می‌کند.

طرح نوسازی و به روزسازی غربال‌های مولکولی این پتروشیمی خوراک مایع آغاز شده و تا اواسط بهار ۹۸ پتروشیمی نوری آماده تولید روزانه بالغ بر ۲۰۰۰ تن محصول کلیدی «پارازایلین» می‌شود یعنی افزایش تولید روزانه ۶۰۰ تنی از محصولی که قرار است خوراک پتروشیمی تندگویان یعنی غول تولید PET ایران را تامین کند.

سال ۹۸ ؛ یکسال رویایی برای صنعت خوراک مایع ایران خواهد بود زیرا با تکمیل مراحل نوسازی و بازسازی پتروشیمی تندگویان، «پارازایلین» پتروشیمی نوری در ماهشهر به رستگاری می‌رسد و همزمان با رکورد تولید «پارازایلین» در عسلویه، باید خود را آماده جشن تولید PET در ماهشهر کنیم.

لبخند MTBE به پالایشگاه‌ها و آقایی «استایرن منومرها»

رکوردشکنی‌ها در هلدینگ خلیج فارس صرفا محدود به PET و پارازایلین نخواهد شد زیرا از چند ماه زودتر این هلدینگ به استقبال برگزاری جشن تولید MTBE و استایرن منومرها رفته است.

وزیر نفت، می‌گوید: مهرماه واردات بنزین متوقف شده و تولید بنزین به مرز ۱۰۵ میلیون لیتر در روز رسیده است، رکورد تولید بنزین دیده می‌شود اما ثبت رکورد MTBE در پتروشیمی بندرامام رسانه‌ای نمی‌شود و این درحالی است که اگر رکورد تولید روزانه ۱۵۰۰ تنی در بندرامام به ثبت نمی‌رسید هیچگاه امکان ثبت رکورد تولید بنزین نبود، جشن افزایش تولید MTBE یعنی پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌ها بالاخره بعد از ۱۰ سال به یک دیالوگ مشترک رسیدند که در کنار هم می‌توانند بیشتر در بازار عرض اندام کنند و شیرینی این جشن حتی به مراتب بیش از خودکفایی بنزین و رکورد تولید MTBE است.

در این بین، هلدینگ خلیج فارس، سال ۹۷ می خواهد یک سال رویایی و طلایی را تمام کند که انجام تعمیرات اساسی پتروشیمی پارس و ثبت رکورد بالاترین ظرفیت تولید استایرن منومر می‌تواند حسن ختامی برای سالی باشد که منتقدان و دلواپسان برای تخریب این هلدینگ اصلا کم فروشی نداشتند.

پتروشیمی پارس برای سال ۹۸ خود را آماده تولید سالانه بیش از ۶۰۰ هزار تن استایرن منومری می‌کند که پتروشیمی تبریز، قائد بصیر، انتخاب، تخت جمشید پارس، تخت جمشید بندرماهشهر و چندین و چند واحد صنایع میان دستی پتروشیمی برای مصرف آن صف کشیدند هر چند در حوزه تولید استایرن منومر صنعت پتروشیمی ایران دچار یک غفلت تاریخی شده اما فعلا افزایش ظرفیت تولید پارس کام اهالی پتروشیمی را شیرین کرده اما این هم بخشی از یک واقعیت تلخ است که با این حجم توسعه صنایع میانی و پائین دستی خوراک استایرن منومر از سال آینده واحد ABS پتروشیمی جم و از سال ۹۹ پتروشیمی صدف قرار است با کدام خوراک استایرن منومر برای تولید استارت بزنند؟

پتروشیمی ایران آماده پا گذاشتن در سالی رویایی می‌شود، مجوز اخذ اعتبارات از صندوق توسعه ملی برای اجرای اولین طرح PDH با هدف تبدیل پروپان‌های سرکش و به پروپیلن و پلی‌پروپیلن پرطرفدار اخذ شده است، مقدمات ساخت اولین پارک کریستال ملامین در پتروشیمی ارومیه و پارک بنزین پیرولیز در پتروشیمی ایلام طی شده و با ساخت واحد جدید CO می‌توانیم امیدوار بود برای نخستین بار خوراک بزرگترین زنجیره ایزوسیانات‌های صنعت پتروشیمی در قالب پتروشیمی کارون به طور کامل تامین شود.

منتقدانی که «جعفر ربیعی» را به مدیری مترویی محکوم می‌کنند هنوز نمی‌دانند مرکز ثقل نیمی از زیرساخت‌های تاریخی که در اقتصاد و صنعت ایران بنیان گذاشته شده توسط مدیرانی بوده که روزگاری سکان مترو را در دست داشتند، مدیران مترویی عادت به کارهای زیرزمینی دارند و مدیرعامل هلدینگ خلیج فارس هم از این قانون نوشته مستثنی نشده و با فعالیت‌های زیرزمینی می‌خواهد یک پوست اندازی تمام عیار در صنعت پتروشیمی را ثبت کند، منتقدان «ربیعی» بدانند که دست کم او زودتر از مدیران متخصص و استخوان شکسته پتروشیمی متوجه شده دوره پتروشیمی‌سازی به مدد تولید اوره و متانول تمام شده است …