به گزارش خبرگزاری پتروشیمی‌ ایران (ایپنا)، حسن عباس‌زاده، معاون وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی در نشست هم‌ اندیشی با رئیس و اعضای باشگاه تولید، رئیس کارگروه اقتصادی دفتر مقام معظم رهبری وهمچنین جانشین رئیس هیأت‌عامل صندوق توسعه ملی با ارائه گزارشی از وضعیت فعلی و برنامه‌های آتی صنعت پتروشیمی،اظهارکرد: در حال حاضر ظرفیت نصب‌شده صنعت پتروشیمی کشور حدود ۱۰۰ میلیون تن است و بر اساس اهداف تعیین‌شده در افق برنامه هفتم توسعه، این ظرفیت باید به ۱۳۱ میلیون تن افزایش یابد.

وی تاکید کرد: دستیابی به این هدف با تمرکز بر تکمیل زنجیره ارزش در دستور کار قرار دارد، چرا که در برنامه هفتم توسعه و همچنین برنامه‌های دولت چهاردهم، توسعه زنجیره ارزش به‌عنوان یکی از اولویت‌های مهم صنعت پتروشیمی تعریف شده است.

عباس‌زاده با اشاره به موانع پیش‌روی تحقق این اهداف افزود: در مسیر توسعه صنعت پتروشیمی، دو چالش اصلی وجود دارد؛ نخست تامین خوراک برای مجتمع‌های پتروشیمی و دوم جذب سرمایه برای اجرای طرح‌ها و پروژه‌های در دست اقدام.

وی تصریح کرد: در حوزه تامین خوراک،باید گفت که حدود ۲۲ درصد از ظرفیت‌های موجود در صنعت پتروشیمی به دلیل کمبود خوراک، به ویژه گاز طبیعی و سایر خوراک‌های مورد نیاز، بلااستفاده مانده است و برنامه‌هایی برای جبران کمبود خوراک و پر کردن ظرفیت‌های خالی در دستور کار قرار گرفته است و با اجرای این برنامه‌ها، بخشی از مشکلات تامین خوراک حل خواهد شد.

وی با اشاره به برنامه‌های پیش‌بینی‌شده در این زمینه گفت: یکی از مهم‌ترین این برنامه‌ها، استفاده از گازهای فلر است. خوشبختانه اقدامات خوبی برای جمع‌آوری گازهای فلر در شرق و غرب کارون و مناطق نفت‌خیز کشور انجام شده است.

به گفته معاون وزیر نفت در این زمینه حدود ۱.۱ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری از سوی هلدینگ خلیج فارس در حال انجام است که در نتیجه آن، بیش از ۵۰ فلر خاموش خواهد شد و در سال جاری که نخستین سال اجرای این طرح است، ۱۴ فلر خاموش خواهد شد و اتان حاصل از گازهای جمع‌آوری‌شده به پتروشیمی گچساران اختصاص خواهد یافت و مابقی به بیدبلند و پتروشیمی بندر امام اختصاص خواهد داشت.

وی همچنین به پروژه‌های دیگر در این زمینه اشاره کرد و گفت: پروژه NGL 3200 نیز آغاز شده است و پروژه NGL 3100 در منطقه دهلران توسط هلدینگ اهداف در حال اجراست.

عباس‌زاده تاکید کرد: با اجرای این برنامه‌ها، در نخستین سال بهره‌برداری از گازهای فلر، حدود ۱۰ میلیون مترمکعب گاز به شبکه بازخواهد گشت.

مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی همچنین به اقدامات پیش‌بینی‌شده برای بهینه‌سازی مصرف گاز در صنعت پتروشیمی اشاره کرد و گفت: در این زمینه ۱۲ طرح تعریف شده است و شرکت‌های پتروشیمی اعلام آمادگی کرده‌اند که از محل بهینه‌سازی و صرفه‌جویی، گاز مورد نیاز خود را تامین کنند.

حضور فعال هلدینگ های پتروشیمی در بالادست

عباس‌زاده در ادامه به برنامه‌های توسعه بالادست صنعت پتروشیمی اشاره کرد و گفت: در این بخش نیز اقدامات خوبی انجام شده است. به گفته وی، گروه باختر با مشارکت پتروفرهنگ، قرارداد توسعه دو میدان گازی را امضا کرده‌اند که به‌زودی این قراردادها ابلاغ و وارد فاز اجرایی خواهد شد. وی افزود: طبق برنامه‌ریزی‌ها، از این دو میدان گازی، حدود ۲۵ میلیون مترمکعب گاز در روز استحصال خواهد شد که به عنوان خوراک برای طرح‌های پتروشیمی اختصاص می‌یابد و در دو سال آینده به بهره‌برداری خواهد رسید.

معاون وزیر نفت همچنین به چالش‌های جذب سرمایه برای اجرای طرح‌های پتروشیمی پرداخت و گفت: یکی از چالش‌های اساسی در این مسیر، تامین منابع مالی است، در گذشته، در مقاطعی که امکان جذب سرمایه از منابع خارجی وجود داشت، رکورد جذب سرمایه‌گذاری خارجی در صنعت پتروشیمی به حدود ۴ میلیارد دلار رسید، اما در شرایط فعلی، حجم سرمایه‌گذاری‌های صنعت پتروشیمی به حدود ۳.۵ میلیارد دلار محدود شده که عمدتاً از منابع داخلی تامین می‌شود .

وی خاطرنشان کرد: برای دستیابی به اهداف تعیین‌شده، سالانه باید حدود ۵ میلیارد دلار سرمایه جذب شود و برای تحقق اهداف برنامه هشتم توسعه، این میزان باید به حدود ۷ میلیارد دلار در سال برسد.

مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی با تاکید بر تلاش‌های همکاران خود در این حوزه گفت: همکاران ما در حال طراحی و اجرای روش‌هایی هستند که از طریق آن‌ها بتوان سرمایه‌گذاری‌های لازم را جذب کرد.

عباس‌زاده به اهمیتموضوع فناوری در صنعت پتروشیمی اشاره کرد و گفت: افزون بر تامین سرمایه، موضوع تکنولوژی و فناوری نیز از اهمیت بالایی برخوردار است، اما به نظر من، در شرایط فعلی، مساله تکنولوژی پاشنه آشیل صنعت پتروشیمی نیست و می‌توان از طریق روش‌های مختلف، به فناوری‌های مورد نیاز دست یافت.

حمایت ازصنایع تکمیلی با هدف تکمیل زنجیره ارزش

وی در ادامه با اشاره به اهمیت استقرار صنایع پایین‌دستی در کنار مصرف‌کنندگان گفت: این موضوع یک ضرورت است، اما در صورتی که سرمایه‌گذاران بخواهند واحدهای پایین‌دستی را در مجاورت منابع خوراک مستقر کنند، از این اقدام استقبال می‌کنیم و در این مسیر سایت‌هایی آماده شده است که آماده سازی آن ها از دو سال پیش آغاز شده است و بخشی دیگر در حال اجراست.

عباس‌زاده با تاکید بر این که فراهم کردن زیرساخت‌های لازم برای توسعه صنایع پایین‌دستی در مجاورت منابع خوراک، می‌تواند گامی مؤثر در تکمیل زنجیره ارزش صنعت پتروشیمی و کاهش خام‌فروشی باشد تصریح کرد: زمین‌ این سایت‌ها مسطح هستند، عوارضی ندارند و در محدوده مناطق ویژه اقتصادی واقع شده‌اند، بنابراین مشمول مجوزهای ویژه نیز می شوند.

معاون وزیر نفت تصریح کرد: فاصله این سایت‌ها تا مجتمع‌های پتروشیمی حدود ۱۸ کیلومتر است. همچنین یک کریدور نیز در تعهد سازمان منطقه ویژه اقتصادی است که در صورت فعال شدن این سایت‌ها، بخشی از یوتیلیتی‌ها و همچنین دو شرکت بالادستی و میان‌دستی نیز در این مناطق مستقر شوند.

معاون وزیر نفت در ادامه با اشاره وضعیت صادرات محصولات پتروشیمی گفت: از مجموعه تولیدات محصولات پتروشیمی، حدود ۷۰ درصد محصولات صادر می‌شوند و از این میزان در حدود ۲۸ میلیون تن در سال، کود اوره است و به این نتیجه رسیده‌ایم که این حوزه همچنان جای توسعه بسیار زیادی دارد و می‌توان روی آن سرمایه‌گذاری بیشتری انجام داد.

وی با بیان این که در حال حاضر، بسیاری از این محصولات به‌صورت خام و کیلویی صادر و بفروش می‌روند، افزود: در حالی که می‌توان این محصولات را در داخل به محصولات با ارزش افزوده تبدیل کرد.همانند کودهایی که در گلخانه‌ها استفاده می‌شوند یا به‌صورت پوشش‌دار در منابع معدنی به کار می‌روند، از جمله این محصولات هستند، همچنین متانول بسیاری صادر می شود در حالی که متانول می‌تواند در صنایع تکمیلی مختلف کاربرد داشته باشد و صنایع کوچک متعددی را شکل دهد.

وی با اشاره به پیگیری‌های انجام‌شده در قانون برنامه هفتم توسعه گفت: خوشبختانه توانستیم قراردادهای خاصی را برای توسعه صنایع پایین‌دستی تعریف کنیم. یکی از مزیت‌های این برنامه آن است که دیگر نیازی نیست صنایع پایین‌دستی منتظر بمانند؛ بلکه می‌توانند قراردادهای خود را منعقد و فعالیت خود را آغاز کنند.

مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی به مذاکرات با صندوق توسعه ملی اشاره کرد و گفت: با دکتر غضنفری مذاکراتی داشته‌ایم و ایشان تأکید کردند که باید اولویت‌های خود را مشخص کنیم و منابع محدود را به صنایعی اختصاص دهیم که بیشترین تأثیر را دارند از این رو مقرر شد ظرف ۱۰ روز شاخص‌ها و اولویت‌ها را مشخص کرده و به صندوق ارائه دهیم تا اطمینان حاصل شود که منابع به درستی هزینه خواهند شد.

وی به آمار واردات محصولات پتروشیمی اشاره کرد و گفت: اکنون حدود دو میلیارد دلار واردات محصولات پتروشیمی داریم که عمدتاً شامل محصولات پایه و مواد اولیه صنایع پایین‌دستی هستند. به‌عنوان مثال، سالانه حدود ۲۰۰ میلیون دلار برای واردات پروپیلن اکساید از کشور خارج می‌شود. درحالی‌که ما طرح‌های بسیار خوبی برای تولید این محصولات در کشور داریم، ازجمله پتروشیمی مارون که زنجیره تولید اتیلن اکساید را تکمیل می‌کند.

عباس زاده تاکید کرد: در صورتی که این زنجیره‌ها به طور کامل ایجاد نشوند، با بروز تغییرات و نوسانات قیمتی، ممکن است آسیب ببینیم و به همین دلیل باید به این موضوعات توجه ویژه‌ای داشته باشیم.

وی افزود: لازم است صندوق توسعه ملی نیز در این زمینه همکاری و حمایت‌های لازم را به عمل آورد تا این زنجیره‌ها تکمیل شوند و تولید داخلی توسعه پیدا کند.

مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی در ادامه با اشاره به اهمیت خوراک دام در صنایع پایین‌دستی پتروشیمی، گفت: محصولات پتروشیمی در حوزه خوراک دام نیز نقش مهمی دارند و می‌توانند به کاهش واردات و افزایش تولید داخلی کمک کنند.

عباس‌زاده با اشاره به غفلت‌های گذشته در توسعه صنایع پایین‌دستی تصریح کرد: باید جبران کنیم و قطعاً اولویت‌های خود را اعلام خواهیم کرد.

تدوین چشم انداز صنعت پتروشیمی

وی با بیان این که برای افق ۱۴۳۰، در حال تهیه لیستی متشکل از حدود ۶۰ پروژه هستیم که می‌تواند به توسعه صنایع پایین‌دستی کمک کند بر ضرورت تأمین پایدار خوراک صنایع پایین‌دستی خاطرنشان کرد: تنها خوراک قابل دستیابی در آینده، خوراکی است که از محل پتروپالایشگاه‌ها تأمین می‌شود. این خوراک به ما کمک می‌کند تا در افق‌های بلندمدت، پایداری خوراک داشته باشیم.

مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی با اشاره به اهمیت حمایت از پتروپالایشگاه‌ها گفت: پتروپالایشگاه‌ها نیاز به حمایت دارند و امسال دو پالایشگاه میعانات گازی جدید راه‌اندازی می‌شود که بخشی از سوخت کشور را تأمین می‌کند. این موضوع خوشحال‌کننده است، اما از سوی دیگر، به دلیل اینکه تمام میعانات صادراتی ما به این دو پالایشگاه می‌رود و ظرفیت تکمیل نمی‌شود، فشار زیادی به صنعت پتروشیمی وارد می‌شود و مجبوریم خوراک دو مجتمع پتروشیمی را به سوخت اختصاص دهیم. این موضوع باعث آسیب به زنجیره ارزشمند آروماتیک می‌شود که زنجیره‌ای با ارزش افزوده بالا و ظرفیت‌های پایین‌دستی فراوان است.

وی ادامه داد: همواره در کشور ما انرژی و منابع سوخت در برابر صنعت پتروشیمی قرار گرفته‌اند؛ در گاز طبیعی هم همین وضعیت وجود دارد. گاز طبیعی باید به پتروشیمی اختصاص داده شود، اما به سوخت اختصاص می‌یابد. این مسئله که در مصرف انرژی کشور وجود دارد، باید اصلاح شود؛ چرا که فشار زیادی به صنعت پتروشیمی وارد می‌کند.

عباس‌زاده تأکید کرد: باید برنامه‌ریزی دقیقی داشته باشیم تا از ظرفیت‌ها به‌درستی استفاده شود و با تبدیل مواد اولیه به محصولات با ارزش افزوده، به توسعه صنایع پایین‌دستی برسیم.

وی افزود: در برنامه هفتم توسعه، یک موضوع بسیار مهم دیده شده و آن اینکه در زنجیره‌های خاص، امکان دریافت تخفیف تا ۳۰ درصد از خوراک بالادستی فراهم شده است. این تخفیف قبلاً از سمت بالادست در نظر گرفته شده بود، اما اکنون از سمت پایین‌دست دیده شده و این موضوع می‌تواند کمک بزرگی به توسعه زنجیره‌های ارزشمند مورد نیاز کشور باشد.