تعدیل ساختاری صنعت پتروشیمی/ حواله‌های الکترونیک برای تسهیل فروش اعتباری ارائه میشود
به گزارش خبرگزاری پتروشیمی ایران (ایپنا)، از زمان آغاز برنامه پنجم توسعه که فراوانی گاز طبیعی نامحدود بود، بسیاری از طرح های تبدیل این منبع استراتژیک به متانول در اولویت سیاست گذاران قرار گرفت تا جایی که اکنون با ناترازی گاز مواجه شده‌ایم و از آنجا که بسیاری از این طرح‌ها در مسیر توسعه قرار دارند، بازنگری و اصلاح آنها به یک چالش تبدیل شده است.
حسن عباس‌زاده، معاون وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی پتروشیمی در گفتگوئی با روزنامه دنیای اقتصاد به رویکرد این شرکت برای تعین تکلیف این طرح ها و پروژههایی که به گفته وی صوری بوده‌اند، می‌پردازد.
به گفته مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی “ما این طرح‌ها را به صورت مستمر و با حضور سرمایه گذاران آنها در کمیته بازنگری مورد بررسی قرار میدهیم و تقریبا هر ماه، حدود ۴ الی ۵ مورد را در این کمیته لغو مجوز می کنیم. ” به گفته عباس‌زاده حدودا ۱۱۰ طرح سرمایه‌گذاری پتروشیمی وجود دارند که نزدیک به ۴۸ مورد آنها پیشرفت قابل ملاحظه ای داشته و حمایت خواهند شد، ولی تقریباً نیمی از آنها ( ۵۲ مورد) با برچسب قرمز نشانه‌گذاری شده‌اند که باید مورد بازنگری قرار گیرند.
*در حال حاضر به دلیل محدودیت های گازی کشور، سهم بسیار کمی به پتروشیمی ها اختصاص می‌یابد. شما این تنگنای انرژی را چگونه مدیریت می‌کنید؟
موضوع محدودیتهای منابع گازی در کشور را همه می‌دانیم . صنعت پتروشیمی در وضعیت فعلی حدود ۹۰ میلیون متر مکعب گاز ( قبل از اعمال محدودیت‌ها) یعنی حدود یک دهم کل تولید گاز کشور برداشت می کند. بخش عمده این گاز در صنعت پتروشیمی ( حدود ۶۰ درصد) صرف تولید برق واحد هامی‌شود. ما سه واحد بزرگ تولید برق با نام های فجر، دماوند و مبین داریم که ظرفیت هر کدام هزار مگاوات یعنی به اندازه یک نیروگاه بزرگ وزارت نیرو است. اینها برق را برای صنعت پتروشیمی تامین و مازاد آن را به شبکه توزیع برق کشورتزریق می کنند.
برخلاف همه نیروگاه ها که تقریبا گازشان را به قولی مجانی می‌گیرند ما به ازائ هر متر مکعب ۷ هزار تومان، یعنی معادل ۶۰ درصد قیمت خوراک پتروشیمی ها، به وزارت نفت پرداخت می کنیم.
بخشی از گاز دریافتی ما به مجتمع های تولید برق، آب و بخار یا به اصطلاح یوتیلیتی اختصاص می‌یابد که این را مسلما نمی شود قطع کرد چون اینها برای همه مجتمع های ما برق تولید میکنند. از سویی تعدادی از مجتمع های ما اصلا خوراکشان گاز نیست، مثلاً آنهایی که اتان یا خوراک های مایع دارند مانند واحدهای تولید الفین و آروماتیک ها. اینها از گاز طبیعی به مقدار کم به عنوان سوخت و گرمایش کوره‌ها استفاده می کنند.
بنابراین محدودیتی که در صنعت پتروشیمی اعمال شد تنها به بخش واحدهای متانولی و اوره که خوراک گاز طبیعی دارند، برمی گردد. برای اینها هم محدودیت به صورت کامل نبوده، مثلا ما ملزم به تامین اوره بخش کشاورزی هستیم و از همین رو واحدهای تولید اوره را به صورت محدود در سرویس داشتیم مخصوصا آنهایی که یک محصول خاص تولید میکنند. مثلا پتروشیمی شیراز تنها واحد تولیدکننده نیترات آمونیوم در کشور است و مشخصا نباید روی آن محدودیتی اعمال شود.
از واحدهای متانولی هم تقریبا همه به جز پتروشیمی فناوران با محدودیت مواجه شدند. فناوران با اینکه خوراک گازی است اما به متانول این شرکت در داخل همان مجتمع نیاز است چرا که در این واحد متانول به اسید استیک تبدیل و در داخل کشور توزیع میشود، لذا برای آنکه بازار داخل را متوازن نگه داریم، این واحد را هم اگرچه متانولی هست حفظ کردیم.
پس چه طور کل اولویت ما در اعمال محدودیت های گازی، واحد هایی بودند که عمده تولیدات متانولی آن ها صادرات می شود و بعد از آن واحدهای اوره قرار دارند به استثنای واحدهایی که برای کشاورزان کود تولید می کنند.
*در مجموع چه تعداد واحد مشمول محدودیت شدند؟ پیش بینی شما از زمان پایان این محدودیت ها چیست؟
بیش از ۱۲ تا ۱۳ واحد هستند، حالا گاهاً ما یکی را وارد مدار می کنیم و یکی دیگر را متوقف. پیش‌بینی میکنیم این شرایط در اسفند به روال طبیعی برگردد.
*بعد از انتشار نرخ‌های جدید خوراک گاز با رقم ۱۲ هزار تومان، برخی از پتروشیمی‌ها نسبت به آن انتقاد کردند. به نظر شما این رقم چقدر تعادلی است؟
درست است. اینها الان ارزشان را هم در بازار مبادله با نرخ‌های کمتر از بازار می‌فروشند و اگر با این نرخ محاسبه کنیم، نرخ خوارک آنها تقریبا ۲۰ سنت می شود که رقم بالایی است. ما هم اعتقاد داریم و تلاش میکنیم که فرمول جاری را اصلاح کنیم. به نظر ما باید پارامتر هاب‌های اروپایی که جهش گازی آنها عمده عامل افزایش این نرخ بود، از این فرمول حذف شود. ما در حال مذاکره با وزارت نفت برای اصلاح این فرمول هستیم.
* در حال حاضر چه طرح هایی در اولویت توسعه قرار دارند؟
توسعه صنعت پتروشیمی همیشه تحت قالب برنامه ها در دستور کار قرار داشته است. در برنامه هفتم پیشرفت، که امسال قدم اول آن است، طرح ها تقریبا برای ما تعیین تکلیف شده اند. تمرکز برنامه هفتم بر تکمیل زنجیره ارزش قرار دارد، برخلاف برنامه های قبلی که یک عدد به عنوان اینکه ظرفیت صنعت پتروشیمی تصور و ثبت می شد (مثلا گفته میشد که در پایان برنامه ششم ظرفیت تولید به ۱۰۰ میلیون تن برسد که البته ما به ۹۶ میلیون تن آن رسیده‌ایم). در برنامه هفتم علاوه بر اینکه گفته شده به ۱۳۱ میلیون تن ظرفیت برسیم، ولی به این اکتفا نشده و در جداول زنجیره ها نام گذاری و ارقامی برای آنها هدف‌گذاری شده است.
به عنوان مثال برای هرکدام از زنجیره‌های پروپیلن، آروماتیک و الفین، یک هدف کمی تعریف شده است. بنابراین ذیل این رقم ۱۳۱ میلیون تن اهداف مشخص شده و ما تمام تلاش خود را معطوف به تحقق این برنامه کرده ایم. این جداول در ماده ۴۷ این برنامه درج شده و با همکاری شرکت ملی صنایع پتروشیمی تهیه شده و امیدواریم که با اجرای طرح های زنجیره ارزش که اولویت ما هستند بتوانیم برنامه را محقق کنیم.
اولویت اول ما تمرکز روی طرح هایی هستند که به تکمیل زنجیره ارزش، خصوصاً در زنجیره پایین دست متانول، کمک میکنند چراکه مازاد تولید متانول داریم وضمنا زنجیره پروپیلن مورد نیاز صنایع پایین دستی است. همه اینها در سند پشتیبان برنامه آمده و در سال های ۱۴۰۳ الی ۱۴۰۷ اجرایی می شوند. سال آینده هم تعداد زیادی از این طرح ها به بهره برداری خواهند رسید.
*تامین سرمایه این طرح‌ها به چه شکلی خواهد بود؟
طرح‌هایی که در قالب برنامه هفتم هدف‌گذاری شده اند، حدوداً ۲۴ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز دارند. ولی اینها طرح‌هایی نیستند که از ابتدا شروع شوند، ما الان در وضعیتی قرار داریم که تقریباً ۱۲ میلیارد دلار برای این طرح‌ها هزینه شده یعنی اینها طرح‌هایی هستند که به صورت میانگین بالای ۴۰ درصد پیشرفت دارند و در برنامه‌های قبلی تعریف شده و اکنون ما در این برنامه آنها را به بهره‌برداری می‌رسانیم.
مچنین طرح‌های برنامه هشتم را نیز داریم، اگرچه تغییراتی خواهند داشت و برخی که خوراکشان گاز طبیعی است اصلاح میشوند. لذا کل طرح هایی که در برنامه هفتم به بهره برداری می‌رسد ۲۴ میلیارد دلار است که ۱۲ میلیارد آن هزینه شده و اولویت ما این است که این طرح ها را هر چه زودتر به بهره‌برداری برسانیم. علاوه بر این ۱۲ میلیارد دلار، لازم است حدود ۱۰ میلیارد دلار از طرح های برنامه هشتم هزینه کنیم که در مجموع به ۲۵ میلیارد دلار یعنی سالی ۵ میلیارد دلار نیاز داریم. طبق روال سابق تقریبا سالانه سه و نیم میلیارد دلار از محل منابع داخلی هلدینگ ها و واحدهای پتروشیمی تامین میشود، البته بخشی از این رقم خارج از کشور و مقداری از آن هم خط‌های اعتباری است که این شرکت ها به صورت محدود از خارج جذب سرمایه میکنند.
بنابراین فعلا منابع خارجی ما زیاد نیست و برای تامین یک و نیم میلیارد دلار باقیمانده باید تلاش کنیم. اگر چه کار سختی است اما تلاش ها شروع شده و در برنامه هفتم پیشرفت هم، یک بند را داریم که در آن هلدینگ ها و شرکت های پتروشیمی ملزم شده‌اند ۴۰ درصد از سودشان را توزیع نکنند و به توسعه شرکت اختصاص دهند.
تقریبا فروش خالص صنعت پتروشیمی حدوداً ۲۳ میلیارد دلار است. ما در سال گذشته ۱۳ میلیارد دلار صادرات و حدوداً ۱۰ میلیارد دلار هم فروش داخلی داشتیم. حال اگر فرض کنیم ۲۰ درصد این رقم سود باشد، با اختصاص ۴۰ درصد آن، رقم مورد بحث را بدست خواهیم آورد. امیدوارم همینطور که به طرح های برنامه هفتم اولویت می دهیم، بتوانیم طرح‌های برنامه هشتم را نیز توسعه دهیم و با یک پیشرفت خوب به مسولین بعدی تحویل دهیم.
*لازم نیست برخی از طرح‌های متانولی که خواک گازی هم هستند، اصلاح شوند؟
برخی از پروژه‌ها که سرمایه‌گذاری در آنها انجام شده و به مقدار زیادی پیشرفت فیزیکی هم داشته‌اند، لاجرم باید تمام شوند و امکان توقف آنها وجود ندارد. به عنوان نمونه واحد متانولی آپادانای خلیج فارس در حال حاضر ۱۰۰ درصد پیشرفت داشته و به اتمام رسیده است. برای این واحد تقریباً یک چیزی حدود ۳۰۰ میلیون دلار هزینه شده است، یا مثلاً واحد متانول سیراف که از برنامه پنجم به جا مانده و اکنون تقریباً ۴۰ درصد پیشرفت دارد. ولی بقیه طرح‌هایی که پیشرفت آنها زیر ۱۰ درصد است، ویا تمام طرح های پتروشیمی که تا پایان ۱۴۰۳ به بهره‌برداری نرسند باید مورد بازنگری قرار بگیرند.
قانونگذار تا پایان شهریور ماه ۱۴۰۴ به ما فرصت داده که این طرح‌ها را تعیین تکلیف کنیم؛ این طرح‌ها به سه گروه سبز، قرمز و زرد تقسیم شده‌اند. طرح‌ها سبز طرح‌هایی هستند که پیشرفت قابل توجهی داشته و از همین رو باید آنها را مورد حمایت قرار دهیم تا به بهره‌برداری برسند. طرح‌های قرمز به بخشی اطلاق میشود که به شکل صوری و به قصد استفاده از منابع کشور مانند زمین و تسهیلات، مجوزی اخذ کرده اند و اهتمامی برای سرمایه‌گذاری روی آنها وجود ندارد. حالا اینها دارای چه نوع خوراک گاز یا مایع باشند، به عنوان طرح قرمز برچسب‌گذاری شده اند. ما این طرح‌ها را به صورت مستمر و با حضور سرمایه‌گذراران آنها در کمیته بازنگری مورد بررسی قرار میدهیم و تقریبا هر ماه حدود ۴ الی ۵ مورد را بدین شکل لغو مجوز میکنیم. ما حدودا ۱۱۰ طرح داریم که نزدیک ۴۸ مورد آنها پیشرفت دارند که ما این ها را حمایت میکنیم، ولی تقریباً نیمی از اینها ( ۵۲ مورد) در سبد قرمز قرار دارند که توسعه آن ها باید بازنگری شوند.
طرح های زرد هم گروهی هستند که از نظر ما مطالعه بیشتری لازم دارند یا باید فعال تر شوند که ما آنها را در گروه سبز یا قرمز قرار می دهیم. اولویت لغو طرح با آنهایی است که خوراک گازی هستند. با توجه به اینکه در سه تا چهار سال آینده ناترازی گاز افزایش پیدا می کند، این طرح ها با مشکل مواجه می شوند، لذا ما با سرمایه‌گذاران آنها صحبت و پیشنهاد ورود به طرح های پایین دستی می دهیم، طرحی که از خوراک بین مجتمعی استفاده کند یا به طور کل در گروه پایین دستی قرار می گیرد. به هر حال سعی می کنیم سرمایه گذاران را با توجه به اینکه برخی از آنها در استان های مختلف قرار دارند، در صنعت پتروشیمی نگه داریم ولی طرح های مناسب تری به آنها معرفی کنیم .
*چرا برخی به طرح‌های PDH انتقاد دارند و معتقدند که ممکن است اینها هم در حوزه خوراک به سرنوشت متانولی‌ها دچار شوند؟
اینگونه نیست. ما در حوزه ال پی جی طرح های زیادی تعریف نکردیم در حالی که سال هاست مقادیر فراوانی ال پی جی صادر میکنیم . درست است که ما مجوز جدید صادر نمی کنیم، ولی در این خصوص بحث دیگری وجود دارد. بحثی که ما هم به آن اعتقاد داریم این است که اگر قرار باشد پروپان را به جای خام فروشی تبدیل به پروپیلن کنیم، لازم است که به تنوع پایین دستی پروپیلن توجه کنیم، که این مورد تاکید ماست. اینکه همه پروپیلن را تبدیل به پلی‌پروپیلن کنیم مورد سوال است چون ما الان پلی‌پروپیلن در کشور کم داریم ، ولی اینکه بسیاری از PDH ها محصول خود را به سمت پلی‌پروپیلن برده اند در آینده با مشکل مواجه خواهند شد. چون چین هم به صورت شدید به سمت تولید پلی پروپیلن روی آورده و به زودی از واردات آن بی نیاز می شود. اگر چنین اتفاقی بیفتد تقاضای جهانی این محصول کاهش می‌یابد. بنابراین تاکید ما این است که واحدهای یادشده به سمت محصولات دیگری چون آکریلیک اسید یا سوپرجاذب (SAP ) که ماده پوشک بچه می شود بروند و یا پروپیلن اکساید و پروپیلن گلایکول تولید کنند.
معماری جدید طرح های توسعه / حواله‌های الکترونیک جهت تسهیل فروش اعتباری ارائه میشود
تدوین استراتژی صنعت پتروشیمی با هدف توسعه متوازن این بخش در کشور یکی از بحث‌های همیشگی در میان کارشناسان بوده است. توسعه این صنعت نیازمند طرح‌هایی است که جایگیری مناسبی در هندسه نیازها و امکانات داشته باشد.
معاون وزیر نفت در امور پتروشیمی ۵ شرط اصلی به عنوان راهنمای نقشه طرح های توسعه پتروشیمی را تشریح کرد. به گفته حسن عباس‌زاده این پارامترها شامل دسترسی به خوراک پایدار، بازار مطمئن، فناوری باثبات و در دسترس، سرمایه و محیط کسب‌وکار روان میشوند. وی از همین منظر، دستورکار شرکت ملی پتروشیمی را در حوزه طرح‌های پایین دست متانول خصوصا (MTG) و (MTO) که در سالهای اخیر مناقشه‌های بسیاری را برانگیخته است، توضیح داد. مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی کشور معتقد است که یکی از علامت سوال های بزرگ طرح (MTG) درباره بازار آینده و تضمین تقاضای این محصول است.
*در حالی که دولت در سال های گذشته پیگیر اجرای طرح تولید بنزین از متانول (MTG) بود، اما اکنون به نظر می‌رسد که شرکت های متانولی به آن تمایل زیادی نشان نمی‌دهند. در حال حاضر این طرح چقدر در دستور کار شرکت ملی پتروشیمی قرار دارد؟
(MTG) که در حال حاضر هم مورد توجه دولت است، به دو دلیل مورد حمایت دولت قبل قرار گرفت؛ یکی اینکه ما با ناترازی بنزین مواجه هستیم و قصد داریم که سریعتر به منابع جدید بنزین برسیم، دوما در کشور متانول مازاد وجود دارد. اتفاقاً چند روز پیش تلفنی با آقای عظیمی فر مدیرعامل شرکت پالایش و پخش درباره استفاده از متانول برای افزایش اکتان بنزین صحبت کردم؛ موضوعی که در کشورهای دیگر هم مورد استفاده قرار میگیرد. ولی در زمینه طرح های (MTG) یا تولید بنزین از متانول، گرچه پنج سرمایه گذار به ما مراجعه و در سامانه ثبتنام کرده اند، ولی هیچ کدام جدی نیستند.
یکی از مهمترین دغدغه های این سرمایه‌گذارها به آینده بازار بنزین برمیگردد. این طرح ها حدود ۲۵۰ میلیون دلار سرمایه لازم دارند و وقتی که بازار آینده و خودروهای برقی و کاهش مصرف سوخت در کشورهای دیگر را مشاهده می کنند، مردد میشوند. اگرچه در کشور ما بنزین زیادی مصرف میشود، ولی این امر به دلیل قیمت پایین بنزین صورت گرفته و اگر قیمت واقعی شود معلوم نیست همچنان ۱۰۰ میلیون لیتر در روز بنزین مصرف کنیم. مضاف بر این، اگر توسعه خودروهای برقی شدت یابد، چنانچه در کشورهایی مثل چین روند پر شتابی دارد، افزایش بنزین مازاد آنها بر بازار دنیا و به تبع ایران تاثیر میگذارد. بنابراین علامت سوال های بزرگ طرح (MTG) درباره بازار آینده و تضمین تقاضای این محصول است.
علاوه بر این آنها پرسش‌هایی هم در زمینه بازار کنونی مطرح میکنند؛ اگر دولت قرار است این محصول را خریداری کند به چه شکل آن را تسویه میکند؟ رفع تعهدات در سررسید خواهد بود یا مثل موضوع کود اوره با چالش دریافت مطالبات روبه‌رو میشویم. سوال سوم آنها هم به صادرات این محصول مرتبط است که آیا در صورت تولید به آنها مجوز صادرات داده میشود؟ حتی ما روی طرح‌های (MTG) در آیین نامه تخفیف پلکانی ۱۶ درصدی روی خوراک متانول درنظر گرفتیم، اما بخاطر همین دلایل ترغیب نشدند، مگر اینکه ما دوباره با آنها جلسه بگذاریم یا مطالعات بازاری مطلوبی به دستشان برسد.
به صورت کلی ۵ شرط وجود دارد که طرح های توسعه پتروشیمی را هدایت میکند؛ یکی بازار است که مهمترین عامل محسوب میشود، یعنی سرمایه‌گذار از یک بازار بلندمدت به منظور بازگشت سرمایه خود در یک فاصله ۱۰ تا ۱۵ ساله اطمینان داشته باشد. تکنولوژی یکی دیگر از پارامترها است. بدین معنا که آیا برای اجرای این طرح امکان تامین فناوری وجود دارد؟
راجع به فناوری یه سوال دیگر هم در زمینه میزان تحول‌پذیری آن وجود دارد. چراکه اگر یک تکنولوژی در فواصل کوتاه زمانی دچار تحول شود، در این صورت ریسک بالایی دارد. به عنوان نمونه در حوزه مونو اتیلن گلایکول (MEG) که در ایران از اتیلن تولید میشود، اکنون در چین مسیری کاملا متفاوت برای تولید طراحی شده است که نسبت به مسیر پیشین تولید این محصول بسیار ارزان‌تر است.
بنابراین ورود یک فناوری جدید موجب شده که همین محصول را با قیمت بسیار پایین‌تری تولید کند و از این طریق همه واحدهای ما را در ریسک قرار دهد. از همین رو ریسک فناوری فقط به میزان دسترسی‌پذیری آن مرتبط نمی‌شود، بلکه به تثبیت آن هم باید توجه شود. لذا لازم است در این حوزه مطالعه درستی انجام گیرد و انتظار ما این است که شرکت های مشاور این مطالعات را انجام و ریسک سرمایه گذار در این زمینه را کاهش دهند. ما در شرکت ملی پتروشیمی به بسیاری از طرح‌های پیشنهادی سرمایه‌گذاران مشاوره میدهیم.
مبحث بعدی به تامین خوراک پایدار برمیگردد. اگر خوراک طرحی در دراز مدت تامین نباشد، حتی بازار هم داشته باشد امکان تولید از آنها سلب میشود. همین الان ما در واحدهای متانول با چالش روبه‌رو شدیم؛ برخی از آن بین ۸۰ تا ۹۰ روز تعطیل هستند.
یکی دیگر عامل ها هم سرمایه است. نکته مهم این است که بعضا به خاطر روش غلط اجرای یک طرح، سرمایه را هدر می‌دهند. بخش خصوصی که خود سرمایه مورد نیاز را تامین میکند، میتواند هزینه را بسیار پایین بیاورد و طرح را به صورت مطلوب و کم هزینه مدیریت کند، در حالی که در برخی از هلدینگها این اتفاق نمی افتد.
آخرین شرط به فضای کسب‌وکار برمیگرد که بر همه این عوامل حاکم است. مهمترین پرسش‌هایی که در این مبحث باید طرح شود این است که در چه صنعتی فعالیت و با چه کسانی باید رقابت کنیم؟ آیا قواعدی مناسبی برای این رقابت گذاشته شده است؟ آیا در این کسب‌وکار احترام سرمایه گذار و سرمایه اش حفظ میشود؟ در اینجاست که متوجه میشویم جای تنظیم گری و رگولاتوری در صنعت ما هنوز خالی است. شرکت ملی صنایع پتروشیمی تمام تلاش خود را میکند که دستورالعمل ها و قواعد را خودش مصوب کند یا پیشنهاد دهد، کاری که یک تنظیمگر بخشی باید انجام دهد. ما انتظار داریم که شورای رقابت این کار را انجام دهد.
حال برگردیم روی موضوع تولید بنزین از متانول. برای هر کدام از این عوامل در صنعت MTG یک علامت سوال وجود دارد. بازار آن ناروشن است و در حوزه تکنولوژی هم تردیدهایی وجود دارد. ما دنبال پلتفرمی در یکی از کشورها هستیم که امکان تولید بنزین و محصولات آروماتیک را دارد، بدین صورت که اگر بازار بنزین کاهش یافت با همان پلتفرم محصولات آرومانیک تولید کند. این تکنولوژی هنوز تجاری نشده و در مرحله پایلوت قرار دارد ولی میتواند بسیاری از مشکلات ما در حوزه بازار را تا سال ها حل کند.
در حوزه محیط کسب و کار هم سرمایه گذاران بخش خصوصی این سوال را مطرح میکنند که در صورت تولید، محصول را باید با چه قیمتی و به کجا بفروشند؟ آیا مثل پالایشگاه ها که تنها درصدی به عنوان حق‌العمل‌کاری دریافت میکنند خواهند شد؟ آنها میگویند قواعد بازی اینجا برای ما شفاف نیست.
لذا همیشه این ۵ پارامتر خوراک، فناوری، سرمایه، بازار و محیط کسب و کار میتواند الگوی مناسبی از طرح های آینده را برای ما تنظیم کند. در حوزه بنزین از این ۵ مورد ۳ موضوع بازار، تکنولوژی و محیط کسب‌وکار با علامت سوال مواجه است و اگر این ابهامات برطرف نشود، همچنان در همین وضعیت باقی خواهیم ماند. در حوزه کسب و کار ما تخفیفاتی ارائه کرده ایم ولی سوالهای دیگر آنها را حل نکرده ایم.
*در بخش MTO هم گفته میشود مسائل زیادی وجود دارد. نظر شما چیست؟
اگر دوباره نخواهم ۵ شرط یادشده را توضیح دهم باید گفت این طرح‌ها سرمایه بزرگی بین یک تا دو میلیارد دلار نیاز دارد، ولی راجع به بازار به دلیل اینکه به سمت پلیمرها می‌رود، بازار جذابتری دارد البته به شرطی که دوباره پلیمرهای جنرال تولید نکنند. به طور کل حلقه MTO با توجه به قیمت پرنوسان متانول، اقتصادی نیست ولی همراه با پایین دست جذاب میشود.
*همانطور که گفتید، سال گذشته ۱۳ میلیارد دلار صادرات محصولات پتروشیمی داشته‌ایم. با توجه به اتفاقاتی که در آمریکا و موضوع فشار حداکثری پیش آمده است، آیا امکان تحقق این رقم در آینده هم وجود دارد؟ چه برنامه ای برای عبور از این شرایط دارید؟
تقریبا همه شرکته ای پتروشیمی از چند سال پیش تحریم شدند و از روشهای دیگری برای فروش محصولات خود استفاده میکنند. از همین رو ما همین رقم صادرات را با مقداری افزایش پیش‌بینی میکنیم. یکی از اقدامات جهت نیل به افزایش صادرات در دولت چهاردهم این است که روی بازارهای جدید مثل بازار آفریقا و آمریکای جنوبی تمرکز بیشتری قرار دهیم. الان بازار به چند تا کشور محدود شده است و این تا حدی ما را متاثر میکند ولی خوشبختانه تجربه خوبی که شرکت های پتروشیمی در این سال ها در حوزه فروش محصولات داشتند خیلی نگران فروش سال های آینده نیستیم و امیدواریم با بازارهای جدیدی که ایجاد میکنیم شرایط بهتر شود. ما در سال ۱۴۰۰ به میزان ۱۶ میلیارد دلار صادرات داشتیم که این امر هم به دلیل رشد مقادیر صادارت و هم افزایش قیمتها ( ناشی از افزایش کشش بازارها بعد از کرونا) صورت گرفت. ولی در سالهای بعد رقم صادرات بین ۱۲ تا ۱۳ میلیارد دلار بوده و پیش‌بینی ما این است که در سال آینده به بالای ۱۵ میلیارد دلار برسد. تقریبا ما هر سال حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد افزایش صادرات را تجربه میکنیم.
*درباره فروش اعتباری شرکتهای پتروشیمی چه برنامه ای دارید؟
آمارهای مدیریت صنایع پایین دستی نشان میدهد که فروش اعتباری رو به افزایش است. این یک «آفر» است که صنعت پتروشیمی ارائه میدهد و الزامی به آن ندارند ولی با این حال به منظور حمایت از صنایع پایین دست چنین سیاستی را همچنان دنبال میکنیم. حتی اخیرا با کمک چند بانک در حال ایجاد ابزار جدیدی برای توسعه فروش اعتباری هستیم. از طریق این ابزار جدید (حواله‌های الکترونیک ) با تراکنش کمتر و بر بستر اینترنت معاملات صورت میگیرد.
* آیا صنعت پتروشیمی آب‌بر است؟ چقدر از آب کل کشور در این صنعت مصرف میشود؟ و اینکه شرکت صنایع پتروشیمی با توجه به بحران آبی که در ایران داریم چه راهکاری برای کاهش مصرف اندیشده شده است؟
عمده صنعت پتروشیمی در سواحل کشور قرار دارند. تقریبا ۴۸ درصد از ظرفیت صنعتی پتروشیمی در عسلویه و حدود ۲۵ درصد هم در منطقه ماهشهر قرار دارد که اینها از آب دریا استفاده میکنند. بقیه صنعت هم که در اصفهان و تبریز یا استان‌های غیرساحلی دیگر قرار دارند، مربوط به گذشته است که البته تعداد آنها هم زیاد نیست. ما با همین پتروشیمی‌های غیرساحلی هم مکاتبه کردیم که به سمت استفاده از آب های نامتعارف مثل تصفیه فاضلاب بروند. به عنوان نمونه پتروشیمی خراسان از آب چاه استفاده میکرد ولی همین امسال آب فاضلاب و پساب شهر آب را تصفیه و برداشت کرد . تلاش میکنیم که بقیه هم به این سمت حرکت کنند چراکه در قانون برنامه هفتم تصریح شده که اگر در سال های آینده از سد یا منابع رودخانه برداشت کنند، با قیمت تمام شده آب تصفیه شده پساب محاسبه شود.
با این حال باید متذکر شوم که آب مورد استفاده پتروشیمی‌ها نسبت به کل آب کشور بسیار پایین و در حد چنددهم درصد است.
*شرکت ملی صنایع پتروشیمی چه اقداماتی در جهت ایفای مسئولیتهای اجتماعی خود انجام داده است؟
ما در ماهشهر و عسلویه یک شورای بزرگ با عنوان شورای راهبردی منطقه داریم که در آن مدیرعاملان شرکت های پتروشیمی مدیران عضو هستند و بودجه ای برای آن در نظر گرفته میشود. برای منطقه عسلویه نزدیک ۵۰۰ میلیارد تومان و منطقه ماهشهر حدود ۸۰۰ میلیارد تومان بودجه اختصاص داده شده که تقریباً ۶۰ درصد از آن هزینه شده است.
علاوه بر این، شرکت های پتروشیمی گاهی بصورت جداگانه هم هزینه میکنند، مثلا بیمارستان و مجموعه ورزشی و مدرسه های زیادی در عسلویه در حال ساخت هستند. به هر حال مسئولیت اجتماعی موضوعی است که بر عهده شرکت هاست.
در بازدید اخیر رئیس جمهوری به استان بوشهر، آقای حسین زاده معاون توسعه روستایی و مناطق محروم خبر خوبی از تدوین یک آیین نامه برای موضوع مسئولیت های اجتماعی ارائه کرد. این خبر خوبی است چون در حال حاضر ما هیچ آیین نامه و یا الگویی نداریم و اگر این آیین نامه استخراج و تبدیل به یک مصوبه هیئت وزیران شود، میتواند کارکرد یک دستورالعمل راهنما داشته باشد که در قالب آن شرکتها وظایف خود را انجام دهند. ممکن است در این مصوبه گفته شود که درصدی از فروش یا سود به مسئولیتهای اجتماعی اختصاص داده شود.
*آخرین خبرها در مورد قیمت گذاری یوتیلیتی‌ها چیست؟ چه فرمولی قرار است تدوین شود؟
ما چندین جلسه با ذینفعان برگزار و در جلسه آخر تقریباً روی یک راهکار توافق کردیم. این پیشنهاد را برای کمیسیون اقتصاد فرستاده ایم و فکر می‌کنم هفته آینده در دستور کار قرار گیرد.
