به گزارش خبرگزاری پتروشیمی ایران(ایپنا)؛ جامعه ایرانی سالهای متمادی است که در اندیشه بستن دفتر مطول خام فروشی است، اگرچه تلاش های وسیعی به ویژه در سالهای پس از جنگ تحمیلی برای «توسعه صادرات غیرنفتی» و «ایجاد ارزش افزوده» از طریق احداث زنجیره تولید فرآورده های میان دستی و پائین دستی نفت و گاز صورت گرفت اما پیدایش موانعی به ویژه در حوزه هایی بیرون از اقتصاد انرژی ایران باعث شد تا بخشی از تلاش های صورت گرفته در این زمینه، تاثیر مستقیم بر چرخش اقتصاد ایران نداشته باشد، به ویژه نوسان های اقتصادی ناشی از تحریم، تحرکات منقطع در زمینه همکاری های بین المللی و سیاست خارجی، فقدان نقشه راه دستگاه دیپلماسی در حمایت تکلیفی از ساختار تولید و صادرات پتروشیمی ایران و شماری از مشکلات دیگر در همین ردیف جای می گیرند، با این حال این واقعیت را نباید فراموش کرد که ایران بر اساس یک « رهیافت سیاستی» قرار است خود را ملزم به تغییر مسیر از یک کشور خام فروش به کشوری تامین کننده فرآورده های نفتی کند، برای تحقق چنین رهیافتی مناسب ترین و در دسترس ترین راهبرد،«توسعه مسیرهای صنعت پتروشیمی» است.

از زمان حضور دولت یازدهم در صحنه اجرایی کشور و به ویژه به دلیل رویکرد توسعه گرای وزیر نفت ایران، موضوع ایجاد یک جهش جدید در زمینه ظرفیت صنعت پتروشیمی به یک هدف راهبردی تبدیل شد، در ذیل همین هدف کلان راهبردهای «جهش دوم پتروشیمی»، تعریف شد، جهش دوم صنعت پتروشیمی ضمن اینکه ظرفیت تولید صنعت پتروشیمی را به ۱۰۰ میلیون تن در سال رشد می دهد، ‌ تنوع محصولات و توسعه صنایع پایین‌دستی نیز باعث خواهد شد و جهش سوم پتروشیمی را نیز تسهیل خواهد کرد، ضمنا فراموش نکنیم که جایگاه ایران در صنعت پتروشیمی منطقه با اجرای همین طرح ها ممکن است حفظ شود و هرنوع مخاطره در اجرای آن ها می تواند وزنه اقتدار را به سوی کشورهای رقیب روانه کند.

اما برای شتاب گرفتن این طرح های مهم باید لوکوموتیو توسعه با سرعتی بیشتر حرکت کند تا توان توزیع تحرک را در همه بخش های ایجاد کند، طرح های پیشران در حقیقت همان لوکوموتیو های جریان ساز توسعه هستند، برخی از این طرح های پیشران در دوره مدیریت جدید در شرکت ملی صنایع پتروشیمی به سرعت در حال اجراست. از ۲۷ طرح پیشران، ۷ طرح در قالب جهش دوم و سوم در حال اجراست و ۲۰ طرح جدید نیز در چهار شاخه اتیلن، بنزن، متانول و پروپیلن تعریف شده است.

رهایی از بند “تله ضد توسعه”

اکنون ۹۵۰ هزار تن پروپیلن در کشور تولید می شود که این میزان در سال ۱۴۰۴ به ۴ میلیون تن افزایش می یابد و طرح های خوراک ترکیبی نیز با هدف تنوع بخشی به سبد محصولات پتروشیمی کشور در دستور کار است.

در حال حاضر بیش از ۴۰ محصول شیمیایی و بیش از ۳۳۰ نوع گرید پلیمری در صنعت پتروشیمی تولید می شود و حداقل ۱۵ بنگاه بزرگ و کوچک در پایین دست صنعت پتروشیمی از این خوراک بهره مند می شوند و فعالیت می کنند.

ورای این آمار و ارقام امیدوارکننده، آنچه که برای «آینده ایران» اهمیتی تاریخ ساز دارد، فراهم شدن فرصت تحقق آرزوهای آرمانی یک جامعه بزرگ است، جهش های دوم و سوم پتروشیمی یک گام جدی به سمت رها شدن ایران از «تله ضد توسعه» بودن درآمدهای حاصل از صادرات نفت خام است و همین می تواند رهیافت کنونی شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران را به رهیافتی، سرنوشت ساز تبدیل کند.

البته نباید از این حقیقت غفلت کنیم که به ثمر نشستن تلاش های ارزشمندی که در صنعت پتروشیمی، صورت می گیرد نیازمند همکاری سایر بخش های اقتصاد ایران از جمله حوزه تامین مالی و تسهیل کننده های بالادستی در زمینه صادرات( نظیر وزارت امور خارجه و بانک مرکزی) است و همین عامل نیز باعث می شود تا موضوع تحقق جهش های دوم و سوم پتروشیمی به یک « برنامه ملی توسعه» تبدیل شود.