صنعت تکمیلی صنایع پلاستیک با وجود اثرگذاری زیاد در تولید ارزش افزوده و ایجاد اشتغال در اقتصاد کشور، دچار بحران‌های چندجانبه‌ای است که روند رشد و سرمایه‌گذاری‌های جدید را در این بخش از زنجیره ارزش با مخاطره مواجه کرده است.

نخستین بحران صنعت تکمیلی پلاستیک مربوط به وضعیت معاملات و حجم قراردادهای این صنعت در مقایسه با سال‌های گذشته است که نشان‌دهنده کوچک شدن این صنعت به‌دلیل بحران‌های موجود و مستمر آن است. حجم معاملات این صنعت از ابتدای سال تا ۱۵ خرداد، نسبت به سال گذشته با وجود عرضه‌ ای مشابه (حدود ۱٬۱۴۵٬۰۰۰ تن)، کاهش یافته و از ۹۹۸٬۰۰۰ تن در بازه زمانی مشابه سال ۱۴۰۳ به ۹۴۳٬۰۰۰ تن در سال ۱۴۰۴ رسیده است. این موضوع نشان‌دهنده کاهش تقاضای ۶ درصدی در بازار و به‌تبع آن، کوچک‌تر شدن این صنعت در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته است.

آغاز زودهنگام قطعی‌های برق در فصل بهار و نگرانی‌ها از تأمین انرژی در ادامه تابستان، همچنین برخی نگرانی های تولیدکنندگان در خصوص سیاست‌گذاری‌های اقتصادی دولت در سال ۱۴۰۴، می‌تواند از جمله عوامل مهم کاهش تقاضا باشد.

به‌نظر می‌رسد برای جبران این کاهش تقاضا در داخل کشور که ناشی از ناترازی بودجه، کمبود انرژی برای تولید، تحریم‌های ظالمانه و قطع ارتباط سیستم بانکی با نظام مالی بین‌المللی است، تنها راه‌حل، ورود تولیدکنندگان صنایع تکمیلی به بازار منطقه‌ای و پیوستن به زنجیره ارزش منطقه‌ای این محصولات باشد؛ که این موضوع می‌تواند با مدل‌های مختلفی از مشارکت مورد بررسی و بحث قرار گیرد.

برای امکان‌پذیر شدن این مسیر، صنعت پلاستیک کشور نیازمند روان‌سازی فرآیند واردات فناوری‌های روز به‌منظور امکان‌پذیر ساختن صادرات محصولات صنایع تکمیلی است؛ و همان‌طور که در نام‌گذاری سال ۱۴۰۴ نیز آمده است، نیاز به سرمایه‌گذاری برای تولید دارد که در آن، اشتغال‌زایی و خلق ارزش افزوده برای اقتصاد کشور نهفته است.

لیکن این هدف، با توجه به عدم امکان ثبت سفارش ماشین‌آلات تولیدی به دلایل مختلف و اشکالات سیستمی و برگزار نشدن کمیسیون‌های تصمیم‌گیری از ابتدای سال، همچنین افزایش سود بازرگانی واردات از ۱ به ۱۱ درصد در طی یک سال، به‌علاوه ۴ درصد حقوق گمرکی (و در مجموع ۱۵ درصد عوارض واردات)، در شرایط فعلی کشور بسیار دست‌نیافتنی و دور از دسترس به‌نظر می‌رسد.

به‌نظر می‌رسد سیاست‌گذاران صنعتی کشور از فراهم آوردن زیرساخت‌های موردنیاز برای تحقق شعار امسال دور شده و در مسیری متفاوت از آن حرکت می‌کنند. ادامه این روند، موجب تعطیلی تعداد بیشتری از واحدهای تولیدی و خروج سرمایه از بخش تولید به سمت بخش‌هایی با بازدهی بالاتر خواهد شد.

علیرضا صحاف امین- عضو هیات مدیره انجمن ملی صنایع پلیمر ایران