به حداقل رساندن احتمال تبانی بین خریدار و فروشنده محصولات پتروشیمی
به گزارش خبرگزاری پتروشیمی ایران(ایپنا)؛برخی تولیدکنندگان واقعی بخش پتروشیمی نسبت به عملکرد سامانه بهین‌یاب گله دارند و معتقدند که تولیدکنندگان غیرواقعی اقدام به خرید محصولات پتروشیمی ازطریق این سامانه در بورس کرده و از محل اختلاف قیمت بورس و بازار آزاد سودهای هنگفت به جیب می‌زنند. این در حالی است که محسن صفدری، مدیرکل صنایع غیرفلزی وزارت صمت، از تشدید نظارت‌ها برای مقابله با سوء‌استفاده‌های احتمالی خبر می‌دهد و می‌گوید سامانه‌ای به اسم افق طراحی شده که قرار است این سامانه به سازمان امور مالیاتی متصل شود. به این ترتیب، احتمال تبانی بین خریدار و فروشنده محصولات پتروشیمی به حداقل خواهد رسید. او همچنین از تعدیل سهمیه واحدهایی که در سامانه افق ثبت‌نام نکردهاند خبر می‌دهد و می‌گوید: به محض ثبت‌نام در سامانه، سهمیه‌ها به حالت قبل باز‌می‌گردد.
تولیدکنندگان واقعی پتروشیمی از عملکرد سامانه بهین‌یاب گله دارند. نزدیک به یک دهه است که بخش پتروشیمی در سامانه بهین‌یاب راه‌اندازی شده تا تولیدکنندگان واقعی شناسایی شوند، اما گویا هنوز هم راه برای فعالیت تولیدکنندگان غیرواقعی باز است.
آن‌طور که برخی از تولیدکنندگان واقعی بخش پتروشیمی می‌گویند، همچنان برخی تولیدکنندگان غیرواقعی ازطریق این سامانه وزارت صمت برای خرید مواد اولیه معرفی می‌شوند و درآمدهای کلان به جیب می‌زنند. امروز برخی فعالان صنعت پتروشیمی اصلی‌ترین مشکل تأمین مواد اولیه را ابتدا قیمت‌گذاری دولتی محصولات و پس از آن، نبود نظارت بر شرکت‌های دارای مجوز در این سامانه عنوان می‌کنند. مدیریت وزارت صمت در سامانه بهین‌یاب از آنجایی زیر سؤال است که برخی پرونده‌ها هم در دادگاه‌های مفاسد اقتصادی در ارتباط با عملکرد این سامانه در جریان است. در دادگاه‌های فساد اقتصادی سال گذشته، تخلف ۱۱ کارمند وزارت صمت، دریافت ۳۲۶میلیارد تومان سکه و پول نقد برای تخصیص سهمیه صوری در سامانه بهین‌یاب و تأیید ۲۸ شرکت صوری در این سامانه به اثبات رسیده و به جرائم این افراد در دادگاه رسیدگی شده است. با وجود برخی اقدامات اصلاحی وزارت صمت اما فعالان بخش پتروشیمی هنوز هم به عملکرد سامانه بهین‌یاب اعتراض دارند.
برای محصولات بورس قیمت‌گذاری دولتی نداریم
اگرچه فعالان پتروشیمی قیمت‌گذاری دولتی را عامل بروز مشکل برای تأمین مواد اولیه می‌دانند اما سعید انگبینی، مدیر کالایی کارگذاری پیشگامان به‌پرور، اعلام می‌کند: قیمت‌گذاری دولتی در بورس نداریم. قیمت‌گذاری بر‌اساس قیمت جهانی و دلار انجام می‌شود و تغییرات آن منطقی است اگر قیمت‌ها بالا می‌رود به خاطر افزایش نرخ دلار است.
انگبینی در واکنش به سخنان فعالان بخش پتروشیمی درباره ورود غیرتولیدکنندگان به بورس عنوان می‌کند: تا جایی که مطلع هستم غیر‌تولید‌کننده نمی‌تواند در بهین‌یاب ثبت‌نام کند. تا به حال به موردی بر‌نخورده‌ام، حتی تولیدکننده‌ها ناراحت هستند که کمتر از پروانه به آنها سهمیه تخصیص داده‌اند.به گفته او، در حال حاضر وزارت صمت فقط ظرفیت تولید را در‌نظر نمی‌گیرد، بلکه فروش و تولید را هم در‌نظر می‌گیرد و بر‌اساس آن، سهمیه می‌دهد. مجموعه‌اتفاقاتی که افتاده است، به شفاف‌تر‌شدن بازار کمک می‌کند.
بازنگری در وضعیت تمام تولیدکنندگان بخش پتروشیمی
محسن صفدری، مدیرکل صنایع غیرفلزی وزارت صمت، نیز در درباره اظهارات فعالان بخش پتروشیمی درباره قیمت‌گذاری دولتی محصولات بیان می‌کند: قیمت‌گذاری به عهده شرکت ملی صنایع پتروشیمی است. آنها روش و ساز‌و‌کار خود را دارند.
او درباره ورود غیر‌تولیدکننده‌ها به سامانه هم می‌گوید: سامانه بهین‌یاب کاملا در راستای شفاف‌سازی ایجاد شده است. تاکنون سعی کردیم این امر محقق شود. سال ۹۷ در برخی مواد اولیه پتروشیمی التهابات شدیدی داشتیم. با سیاستی که وزارت صمت در پیش گرفت، در راستای مدیریت تقاضا ابتدا تولیدکنندگانی که نیاز نداشتند یا تولیدکنندگانی که به ناحق مواد اولیه می‌گرفتند کاملا شناسایی شدند. میزان واقعی دریافت مواد اولیه‌شان برآورد شد.
او تأکید می‌کند: اولین شرط ورود به سامانه بهین‌یاب دا‌شتن پروانه بهره‌برداری است. حال یک موقع کسی پروانه بهره‌برداری داشته و غیر‌فعال بوده و از سهمیه‌اش استفاده می‌کرده است مواردی بوده که مورد بررسی مجدد قرار گرفته است. یک سال‌و‌نیم است که در حال بررسی تمام این موارد هستیم.
مدیرکل صنایع غیرفلزی وزارت صمت بیان می‌کند: کوچک‌ترین اتفاقی در سهمیه‌ها باید با بازدید استانی انجام شود. در استان‌های صورت‌جلسه می‌شود. ماشین‌آلات را بازدید می‌کنند و آمار تولید دو سال گذشته را مد نظر قرار می‌دهند؛ یعنی حتی اگر بخواهید یک گرم سهمیه را بالا و پایین کنید یا سهیمه جدید بگیرید، باید در استان بازبینی کنند و با حضور بازرسی سازمان صمت استان، تشکل صنفی و صنعتی استان و خلاصه مجموعه‌ای از افراد درگیر از کارخانه بازدید شود و این بازدید صورت‌جلسه می‌شود.
او ادامه می‌دهد: بعد از آن نتیجه بازدید را با آمار تولید تطابق می‌دهیم و صورت‌جلسه می‌کنیم. این یک مرحله از کار است. یک کار کلان‌تر هم انجام دادیم که تمام دریافت‌کنندگان مواد پلیمری دارای سهمیه را که از بورس محصول دریافت می‌کنند، احصا کردیم. بر‌اساس بررسی‌های انجام‌شده ۲۰ درصد این افراد که حدود چهار هزار نفر بود، تا ۸۰ درصد سهمیه را می‌گرفتند.
صفدری عنوان می‌کند: این افراد را بر‌اساس آمار تولید و میزان واقعی نیاز ساماندهی کردیم و وضعیت آنها را مورد بررسی مجدد قرار دادیم. اگر کسی به ناحق سهمیه دریافت می‌کرد، سهمیه‌اش را تعدیل کردیم. این اتفاق از سال قبل افتاده است و هنوز هم ادامه دارد. در فاز دوم هم ۸۰ درصد بقیه سهمیه‌بگیران که ۲۰ درصد وزنی محصولات عرضه‌شده در بورس را دریافت می‌کردند پایش و بررسی مجدد آنها را شروع کردیم.
به گفته او، سهمیه تمام دریافت‌کنندگان مواد پلیمری از پتروشیمی، مجدد بررسی می‌شوند. بعضی دریافت‌کنندگان از پروانه بهره‌برداری خود بیشتر سهمیه دریافت می‌کردند که تمام این موارد اصلاح شد؛ به این ترتیب، تقاضای کاذب را به‌شدت کاهش دادیم و امیدواریم این روند ادامه پیدا کند.
طراحی سامانه افق برای جلوگیری از تبانی
مدیرکل صنایع غیرفلزی وزارت صمت در پاسخ به این پرسش که چه برنامه جدیدی برای دقیق‌شدن کنترل‌ها دارید، به راه‌اندازی سامانه افق اشاره می‌کند.
او می‌گوید: از ابتدای خرداد ماه امسال و قبل از آن، یعنی از سال ۹۸، اطلاع‌رسانی جامع و کاملی داشتیم. به همه واحدهای صنعتی پیامک رفته است. در همه سایت‌های مرتبط شامل سامانه بهین‌یاب، بورس، شرکت ملی، پتروشیمی و تمام جاهایی که فکر می‌کردیم هر کس به نحوی مراجعه می‌کند و اطلاعیه ما را می‌بیند، اطلاعیه دادیم. دو تا سه دوره این مسئله را تمدید کردیم و اعلام کردیم که از اول خرداد ۹۹ اگر کسی فاکتور فروش خود را در سامانه افق ثبت نکند، اقدامات قانونی انجام خواهیم داد.
صفدری اضافه می‌کند: تولیدکننده‌ای که مواد اولیه از پتروشیمی بر‌اساس سهمیه دریافت کرده است و این مواد را فراوری کرده و تبدیل به محصول کرده است و سپس محصولش را به نمایندگی یا شعبه یا عمده‌فروش فروخته است، اگر فاکتور فروش ثبت نکرده باشد، سهمیه‌اش به میزان ۱۰ درصد در هفته کاهش می‌یابد.
او اضافه می‌کند: این برنامه را از اول خرداد امسال اجرائی کردیم. روز پنجشنبه ۴۰ درصد افرادی که فاکتور خود را ثبت نکردند، با کاهش سهمیه روبه‌رو شدند. بعدها این سامانه به سازمان امور مالیاتی متصل می‌شود، به این ترتیب خریدار و فروشنده نمی‌تواند تبانی کنند زیرا خریدار باید مالیات بدهد.
مدیرکل صنایع غیرفلزی وزارت صمت می‌گوید: اقدام دیگر ما این بود که گرید افرادی را که مواد پلیمری دریافت می‌کنند، شناسایی کردیم تا هم برنامه‌ریزی مناسبی برای مجتمع پتروشیمی انجام شود و هم ببینیم چه کسی چه موادی را مصرف می‌کند. واحدهای صنعتی را ملزم به ثبت گرید کردیم. از اول تیر هر کس گرید خود را ثبت نکرده است، سهمیه‌اش تعدیل شده است. تاکنون سهمیه هزار واحد را تعدیل کردیم اما به محض اینکه گرید ثبت شود، سهمیه باز‌می‌گردد.
او ادامه می‌دهد: کارگروه مدیریت تقاضای پتروشیمی از سال قبل راه‌اندازی شده و مدیریت تقاضا و عرضه رصد می‌شود، تصمیم‌گیری‌ها دو هفته یک‌بار رصد می‌شود و در صورت نیاز تصمیمات اصلاح می‌شود.